Een bekende tegenstelling is vertrouwen moet je verdienen tegenover vertrouwen moet je krijgen. Het is een discussie die hoog kan oplopen. Het zal je niet verrassen dat ik geloof dat beide waar zijn. Ik breng graag wat nuance in de discussie…

Vertrouwen moet je verdienen

Ik heb een aantal vrienden die een ander concept van tijd hebben dan ik. Ik kijk niet op of om als iemand 10 min later is dan afgesproken maar ben behoorlijk geïrriteerd als dat een half uur of nóg later wordt. Na een paar keer voel ik wantrouwen of de ander zich aan de afspraak zal houden. Het zal ook een tijd duren voordat ik echt weer vertrouw dat de ander wél op tijd komt. Ze zeggen niet voor niets: “vertrouwen gaat te paard en komt te voet.”

Ik vind dit gezond wantrouwen. Iemand die je nog geld schuldig is, leen je niet nóg meer geld en assistenten die vaak afzeggen vraag ik niet zo snel opnieuw. In die zin moet vertrouwen dus zeker ‘verdiend’ worden. Zeker als het vertrouwen in de eerste plaats ‘verloren’ is.

Vertrouwen schenken

Vertrouwen schenken speelt vooral als er in de geschiedenis geen aanleiding is tot wantrouwen of als die altijd-te-laat-vrienden al tijden wél op tijd komen. Dan moet je een keuze maken. Neem ik het risico van vertrouwen schenken wat ook beschaamd kan worden of houdt ik vast aan mijn wantrouwen?

Je zou dus een schaal kunnen maken van vertrouwen tegenover wantrouwen. Dit loopt over van blind, naief, vertrouwen tot pathologisch wantrouwen waar geen bewijs tegen opgewassen is.

Pathologisch wantrouwen

In relaties speelt meestal de angst dat de ander verliefd wordt en er met een derde vandoor gaat. Naar mate de relatie groeit en de tijd verstrijkt wordt die angst meestal kleiner. Er is per slot van rekening meer bewijs dat afspraken en regels worden nageleefd.

In een aantal van mijn liefdesrelaties werd deze angst helemaal niet kleiner en bleef het wantrouwen. Ondanks dat ik tot dan toe (bijna) perfect betrouwbaar was geweest. Er was simpelweg geen bewijs opgewassen tegen de mate van wantrouwen van mijn geliefde. Sterker nog, de kleinste ‘misstap’ werd tot enorme proporties opgeblazen en woog zwaarder dan alle keren dat ik me onberispelijk had gedragen. Ik had het vertrouwen meer dan verdiend maar kreeg het niet.

Oorsprong van wantrouwen

We kunnen deze pathologisch wantrouwigen afdoen als zuur, oordelend en vooringenomen maar ik kijk liever naar de oorsprong van dit solide wantrouwen. In relaties wordt je soms geacht de onbetrouwbaarheid van voorgaande partners goed te maken. Dat is natuurlijk niet terecht maar wel begrijpelijk. Als meerdere ex-partners hen hebben belazerd zullen ze wantrouwiger zijn naar jou als nieuwe partner, ook als daar eigenlijk helemaal geen grond voor is.

Onbetrouwbare ouders

Soms is het wantrouwen terug te leiden naar de ouders. De oorsprong van diep en solide wantrouwen ligt meestal dáár. Het blinde (en noodzakelijke) vertrouwen van het kind werd beschaamd door de mensen waar het kind volledig afhankelijk van was.

Als de ouders er niet waren of weinig oog hadden voor de noden van het kind, beschaamde ze diens blinde vertrouwen. Om verdere kwetsing te voorkomen besluit het kind niet meer te vertrouwen en het voortaan zelf te doen. De gedachte is: “Wie kan ik vertrouwen als zelfs mijn ouders me in de steek lieten?” Het kind verstopt zijn wens tot ondersteuning onder een (ogenschijnlijk) onwrikbaar zelfvertrouwen. Zo wordt het Psychopatische masker geboren.

Mensen met dit masker komen vaak ver in het leven. Ze zijn populair, innemend, charismatisch en succesvol. Het lukt ze dus vaak lang om dit masker in stand te houden. Vaak is er een grote crisis nodig om ze te laten realiseren dat er toch iets ‘mis’ is. Als ze gaan erkennen dat het wel eenzaam is aan de top en ze wezenlijke verbinding missen, dan komt er ruimte voor iets anders.

Over Wantrouwen & Toevertrouwen

In de workshop op 23 november onderzoeken we de ‘valse’ autonomie van “ik doe het wel alleen”. In de ochtend stop je met het miskennen van je innerlijke kind. Je leert te vertrouwen in dat je dat kind zelf kan dragen. Je beweegt tussen je ‘groot’ en je ‘klein’. Zo bouw je voor jezelf een bedding waarin je kwetsbaarheid een plek kan krijgen.

In de middag onderzoeken we het verraad van onze ouders. Waar lieten ze je in de steek en waar kan je dat vertrouwen (beginnen met) herstellen? Onder leiding van Chris vd Weide onderzoek je uiteindelijk de schoonheid van je toevertrouwen aan de ander.

Vorig jaar hebben we dit in een wervelende avond weten te proppen. Dit jaar doen we het iets rustiger aan en nemen er de hele dag voor. En dat is nodig ook!

Meer lezen en kaartverkoop kan hier (Early Bird loopt tot 17 november)